با گسترش روزافزون استفاده از سیستم‌های کنترل صنعتی (ICS) و تجهیزات شبکه صنعتی در حوزه‌های گوناگون همچون نفت، گاز، برق، آب، حمل‌ونقل و صنایع تولیدی، موضوع امنیت سایبری در این سیستم‌ها به یک دغدغه مهم تبدیل شده است. برای پاسخ به این نیاز و تأمین یک چارچوب استاندارد، مجموعه استانداردهای IEC 62443 به‌وجود آمده‌اند. در این مقاله قصد داریم به‌صورت جامع به معرفی استاندارد IEC 62443، کاربردها، ساختار، مزایا و اهمیت آن در طراحی و پیاده‌سازی شبکه‌های صنعتی بپردازیم.
استاندارد IEC 62443 چیست؟
استاندارد IEC 62443 مجموعه‌ای از مقررات و الزامات برای تأمین امنیت سایبری سیستم‌های کنترل صنعتی (ICS) و سامانه‌های اتوماسیون صنعتی است. این استاندارد که توسط کمیسیون بین‌المللی الکتروتکنیک (IEC) و با مشارکت ISA (انجمن خودکارسازی آمریکا) توسعه داده شده است، به‌عنوان یک راهکار جامع برای تأمین امنیت در شبکه‌های صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ساختار و تقسیم‌بندی استاندارد IEC 62443
مجموعه استانداردهای IEC 62443 شامل چند بخش مجزا اما مرتبط است که هرکدام حوزه مشخصی را پوشش می‌دهند:
بخش ۱: مفاهیم و مدل‌ها
- شامل اصول پایه امنیت سایبری در سیستم‌های صنعتی
- تعاریف واژگان کلیدی، نقش‌ها و مدل‌های مرجع
بخش ۲: سیاست‌ها و رویه‌های امنیتی
- تمرکز بر الزامات سازمانی برای مدیریت امنیت
- شامل مدیریت ریسک، آموزش کارکنان، پاسخ به حوادث و ممیزی امنیتی
بخش ۳: الزامات سیستم‌ها
- مربوط به الزامات امنیتی برای طراحی و توسعه سیستم‌های صنعتی
- شامل سطوح امنیتی (SLs) برای ارزیابی مخاطرات و طبقه‌بندی سامانه‌ها
بخش ۴: الزامات مؤلفه‌ها
- تمرکز بر مشخصات امنیتی برای تجهیزات و اجزای سخت‌افزاری و نرم‌افزاری
- مانند سوئیچ صنعتی، فایروال، PLC، HMI، سنسورها و روترهای صنعتی
اهمیت استاندارد IEC 62443 در تجهیزات شبکه صنعتی
در صنایع حساس، مانند نیروگاه‌ها، صنایع شیمیایی، و سامانه‌های حمل‌ونقل، امنیت سایبری دیگر یک انتخاب نیست، بلکه یک ضرورت است. استفاده از تجهیزات شبکه صنعتی که با استاندارد IEC 62443 همخوانی دارند، باعث می‌شود:
- کاهش آسیب‌پذیری در برابر حملات سایبری
- افزایش تاب‌آوری سیستم‌های اتوماسیون در برابر نفوذهای خارجی
- تضمین صحت و درستی داده‌ها در شبکه‌های صنعتی
- پایبندی به مقررات بین‌المللی و الزامات قانونی
برندهای پیرو استاندارد IEC 62443
در بازار تجهیزات شبکه صنعتی، برندهایی وجود دارند که محصولات آن‌ها مطابق با الزامات IEC 62443 توسعه داده شده‌اند. برخی از این برندها عبارتند از:
- Moxa: برند معتبر تایوانی با تمرکز بر توسعه سوئیچ‌های صنعتی، روترها، مدیا کانورتورها و مبدل‌های سریال به اترنت با رعایت سطوح امنیتی مختلف.
- ORing: با ارائه تجهیزات مقاوم و امن برای کاربردهای سخت صنعتی، از جمله در شبکه‌های ریلی و نیروگاهی.
- Rohde & Schwarz: تولیدکننده تجهیزات تست و اندازه‌گیری پیشرفته که در حوزه امنیت شبکه نیز فعالیت جدی دارد.
- Amphenol: با تمرکز بر کانکتورهای مقاوم صنعتی که در محیط‌های حساس و حیاتی استفاده می‌شوند، در طراحی فیزیکی تجهیزات نیز ملاحظات امنیتی را در نظر دارد.
- Analog Devices: اگرچه در لایه فیزیکی و پردازشی فعالیت می‌کند، اما محصولات آن در سیستم‌های ایمن‌سازی صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
مزایای پیاده‌سازی استاندارد IEC 62443
- افزایش اطمینان از امنیت شبکه‌های صنعتی
- کاهش هزینه‌های ناشی از حملات سایبری و خرابی تجهیزات
- قابلیت انطباق با الزامات قانونی بین‌المللی
- ارتقاء قابلیت اطمینان سیستم‌های صنعتی و تولیدی
- آسان‌تر شدن ممیزی‌های امنیتی در پروژه‌های بزرگ
ارتباط IEC 62443 با دیگر استانداردهای امنیتی
استاندارد IEC 62443 قابلیت هم‌پوشانی و تعامل با دیگر استانداردهای مهم امنیت سایبری را دارد از جمله:
- ISO/IEC 27001
- NIST SP 800-82
- NERC CIP (در صنایع برق)
سطوح امنیتی (Security Levels) در استاندارد IEC 62443
یکی از مفاهیم کلیدی در این استاندارد، تعریف چهار سطح امنیتی است:
- SL 1: حفاظت در برابر خطاهای غیرعمدی
- SL 2: محافظت در برابر حملات عمدی اما با منابع محدود
- SL 3: حفاظت در برابر حملات پیشرفته با دانش فنی متوسط
- SL 4: محافظت در برابر مهاجمان ماهر با منابع زیاد
این طبقه‌بندی کمک می‌کند تا مهندسان شبکه و متخصصان امنیت، بسته به حساسیت سیستم و نوع کاربرد، سطح مناسبی از امنیت را انتخاب کنند.
چگونه تجهیزات شبکه خود را با IEC 62443 هماهنگ کنیم؟
- انتخاب محصولات از برندهایی که از این استاندارد پشتیبانی می‌کنند (مانند Moxa، ORing و Rohde & Schwarz)
- انجام ممیزی امنیتی در سطوح سازمانی و سیستم
- تدوین سیاست‌های امنیتی در سطوح مدیریتی و فنی
- استفاده از راهکارهای ایزولاسیون شبکه و مانیتورینگ مداوم
جمع‌بندی
استاندارد IEC 62443 یکی از جامع‌ترین و کاربردی‌ترین چارچوب‌های موجود برای تأمین امنیت شبکه‌های صنعتی است. با توجه به روند رو‌به‌رشد تهدیدات سایبری، پیاده‌سازی الزامات این استاندارد به‌عنوان یک ضرورت در صنایع مختلف در نظر گرفته می‌شود. برندهایی همچون Moxa، ORing، Rohde & Schwarz و Amphenol با توسعه محصولات منطبق با این استاندارد، نقش مهمی در ارتقای امنیت زیرساخت‌های حیاتی ایفا می‌کنند. انتخاب تجهیزات شبکه صنعتی که با IEC 62443 هم‌راستا هستند، تضمینی برای پایداری، ایمنی و آینده‌نگری در پروژه‌های اتوماسیون صنعتی خواهد بود.
